Türkiye'nin Enerji Devriminin Hammadesi:Toryum

1. Bildiğiniz gibi “enerji ve gıda” savaşları dönemi giderek artan bir vahşetle devam etmektedir. Enerji konusunda; Doğu Akdeniz’de Türkiye’nin 7 düvele karşı verdiği mücadele, Gıda konusunda ise “Pandemi” süreci sanırım bunu hepimizin daha iyi görmesini sağlamıştır. Bu ikisinden en az birinde güçlü olamayan devletlerin ayakta kalması zordur yada köle olmak zorunda kalacaklardır.

2. Hazır gündemde “Doğal gaz” ve gündemden düşmeyen “Nükleer santral“ konusu varken ben de size bu varlık-yokluk mücadelesinde elimizde bulunan büyük bir güçten bahsetmek istiyorum: TORYUM

3. Nükleer santral; yakıt olarak radyoaktif maddeleri (Uranyum, Polonyum, Toryum, Potasyum) kullanarak elektrik enerjisi üretilen tesise verilen isimdir. Ve dünyadaki nükleer santrallerin çoğu Uranyum ile çalışmaktadır.

4. Kendiliğinden ışıma yapabilen maddelere ise radyoaktif madde denir. Radyoaktif maddeler kuvvetli birer enerji kaynağıdır. Radyoaktif elementler bu enerjiyi kendiliklerinden yayarlar ve bu olayı hiçbir şekilde durdurmak mümkün değildir.

5. Toryum, doğada uranyumun 3 katından daha fazla bulunan bir elementtir. Türkiye’de de Sivrihisar çevresinde bulunan Toryum rezervi dünyada ilk sıralarda bulunmaktadır.

6. İsveçli kimyacı Jons Jakob Berzelius’un 1828 yılında bulduğu ve adlandırdığı radyoaktivitesi düşük bir metal olup birçok kaya ve toprakta az miktarda bulunuyor.

7. Toryum, doğada en çok %6-12 oranları arasında ‘toryum fosfat’ halinde Monazit minerallerinde bulunuyor. Dünya toplam Monazit miktarının 16 milyon ton olduğu tahmin ediliyor. Bunun 12 milyon tonunun güney ve doğu Hindistan kıyılarındaki kumsallarda depolandığı biliniyor.

8. Suda pek çözünmeyen toryum, bu nedenle kumda bulunmasına karşın, uranyumun aksine deniz suyunda pek bulunmuyor.

9. Hindistan dünyada,  katı yakıtlı toryumlu reaktörlerin uzun erimli olarak planlandığı, bunların bütçelerinin bulunduğu ve devletin desteklediği tek ülke.

10. Hindistan 2050 yılına kadar elektrik enerjisinin %30’unu toryumlu nükleer santrallardan karşılamayı planlıyor. Planlanan 62 adet  nükleer santraldan çoğunun toryumlu reaktörler olması ve 2025 yılında işletmeye açılması bekleniyor. Hindistan‘da bugün Uranyumla çalışan 22 ve yapımı süren 6 nükleer santral var. Çoğu toryumlu reaktörlerden oluşacak 19 santral planlanıyor ve 46 santral da öneriliyor

11. Toryum, bir nükleer reaktörde kullanıldığında, uranyumlu olana göre, birim yakıt kütlesi başına çok daha fazla enerji üretebilmektedir.

12. Nükleer tepkimeyle yeni yakıt maddesinin kendiliğinden oluşarak (breeder) ek yakıt maddesine gerek kalmamaktadır ve büyük bir nükleer kaza olasılığı bulunmamaktadır.

13. Atom bombası yapımı için elverişsizdir, daha az radyoaktif atık üretmektedir, iklimi etkileyen CO2 salmamaktadır ve dünyaya 1000 yıldan çok enerji sağlayabileceği düşünülmektedir.

14. Toryumun kullanıldığı en güvenli ve temiz reaktörler Ergimiş Tuz Reaktörleri olarak kabul ediliyor. Bunlardan dünya üzerinde 2’ si Çin’de 1 tanesi de Kanada’da olmak üzere 3 adet var ve 2 yıl içinde  faaliyete geçecekler.

15. Toryum yakıtlı Ergimiş Tuz Reaktörlerinin Türkiye’ye sağlayacağı yararlar ise FIGES ARGE dergisinde şöyle sıralanıyor:

16. Uranyum yerine, toryum-uranyum-flüorür karışımı kullanılarak işletilen reaktörlerden edinilen bilgiler ve kazanılan deneyim, toryumlu reaktörlerin, birçok bakımdan uranyumlu mevcut reaktörlerden daha elverişli ve güvenli olduğunu göstermiştir

17. Bugün Çin, Hindistan, Endonezya, Norveç, Kanada, ABD ve AB başta olmak üzere daha birçok ülke toryum reaktörleriyle ilgili çalışmalara hız veriyorlar bunları kurmaya başlıyorlar.

18. Türkiye, yenilenebilir enerjileri çok daha fazla kullanmasının yanı sıra, çok miktardaki toryumunu, Hindistan örneğiyle değerlendirmeli, önce, büyük bir kaza riski olmayan Ergimiş Tuz Reaktörlü bir deneme reaktörü kurup elektrik üretmeye daha fazla gecikmeden başlamalıdır.

Ergimiş Tuz Reaktörü

19. Daha sonra da, bundan ve diğer ülkelerdeki deneyimlerin ışığında, standartlarını hazırlamalı ve toryumlu büyük santrallara yönelmelidir.

20. Enerji kaynakları çok kıt bir ülke olan Türkiye’nin enerji sıkıntısı yaşamadan üretebilen bir ülke olmak için en önemli şanslarından biri, “Toryum teknolojisine” dayalı enerji üretimine geçiştir.

21.  Dikkat: Toryum devreye girdiğinde Türkiye enerji varlığını 20 kat yükseltmektedir... Ve Türkiye TORYUM zengini bir ülkedir.

22. Isparta’da şüpheli bir uçak kazasında hayatını kaybeden Prof. Engin Arık toryum çalışmaları böyle değerlendirmişti: “Türkiye’nin toryum yatakları, dünyanın en zengin yatakları. Türkiye tüm enerji ihtiyacını senede 50 ton toryumla karşılayabilir.”

Prof. Dr. Engin Arık

23. Bakınız Rahmetli Prof. Dr. Engin Arık hocamız neler söylemiş. 

24. Bu defa geç kalmamalıyız! 

Tolga Tanolcay  

 

 

Kaynaklar

 

TÜBİTAK MAM Ergimiş Tuz Reaktörleri Belirleme Çalıştayı Sonuç Bildirgesi, 3-4 Aralık 2017

Atakan, Y., 2018. Toryum Reaktörleriyle İlgili Dünyadaki Ve Türkiye’deki Durum?

Ercan, A., 2018. Enerji Meselesi.

Unal, İ., H., 2018. Geleceğin Enerji Kaynağı Toryum ve Türkiye Potansiyeli.

İncekara, R., 2018. Toryum Ve Uranyum Zenginleştirme Programlarının Uluslararası Siyaset Ve Çevreye Etkileri

Çelikten, O. Ş., 2017. Küçük Modüler Nükleer Reaktörün 3-Boyutlu Tasarımı Ve Toryum Kullanımı İle Analizi. Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisliği Anabilim Dalı Doktora Tezi.

Küçükosman, B., 2019. Elektrik Üretme Yöntemlerinin Göreceli Karşılaştırması. Enerji Notları.  Bilkent Üniversitesi İktisadi, İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi Bilkent 06800, Ankara-Türkiye